Χρήση Ανοιxτών Προτύπων και Ανοιχτού Λογισμικού στον Δημόσιο Τομέα

Ο Οργανισμός Ανοιχτών Τεχνολογιών (ΕΕΛΛΑΚ), με αφορμή πρόσφατες εξελίξεις στα θέματα αδειοδότησης λογισμικού στην ελληνική δημόσια διοίκηση δημοσιοποιεί, όπως έχει κάνει και στο παρελθόν, τη θέση του για το εν λόγω θέμα. 

H χρήση αδειοδοτημένου λογισμικού θα πρέπει να είναι αυτονόητη πράξη σε μια ευρωπαϊκή χώρα και κάνει ακόμη περισσότερο αντιληπτή την αξία του λογισμικού ανοιχτού κώδικα που προσφέρει αντίστοιχες λύσεις με υποπολλαπλάσιο κόστος, ειδικά για εφαρμογές αυτοματισμού γραφείου. Ως ΕΕΛΛΑΚ είμαστε υπέρ των λύσεων ανοιχτού κώδικα που συμβάλλουν στην ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ιδίως σε εποχές που λόγω των παγκόσμιων εξελίξεων της πανδημίας, η στήριξη της τοπικής παραγωγής και του εξαιρετικού ανθρώπινου δυναμικού στο χώρο της ανάπτυξης λογισμικού είναι πιο σημαντική παρά ποτέ για την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Επιπλέον, τονίζουμε τα εξής:

• Η χρήση του Ελεύθερου Λογισμικού/Λογισμικού Ανοιχτού Κώδικα υποστηρίζεται και ενθαρρύνεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για όλα τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ίδια μάλιστα, έχει ήδη υιοθετήσει ανοιχτό λογισμικό για πολλές υπηρεσίες και τομείς της.
• Πολλές χώρες ή πόλεις, εντός και εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχουν προβεί στη υιοθέτηση ανοιχτού λογισμικού για τις λειτουργίες του Δημοσίου Τομέα τους ή για υπηρεσίες του. Τέτοια παραδείγματα αποτελούν η Ολλανδία, η Ν.Κορέα, η Γερμανία, η Γαλλία, η Βραζιλία κ.ά.
• Βάσει αξιόπιστων μελετών, με πιο πρόσφατη αυτής της CNLL, η υιοθέτηση ανοιχτού λογισμικού θα συμβάλλει στην Ε.Ε. σε αύξηση των σχετικών θέσεων εργασίας της τάξης του 8% ενώ για το 2020 αναμένεται να δημιουργηθούν έσοδα €25 δις από τη βιομηχανία ανοιχτού λογισμικού στην Ευρώπη.
• Η τεχνογνωσία που αναπτύσσεται στο πλαίσιο υιοθέτησης και χρήσης ανοιχτού λογισμικού στον δημόσιο τομέα μένει στη χώρα, αποτρέποντας έτσι τη διαρροή ειδικών (brain drain) στο εξωτερικό.
• Υπάρχει αυξημένη ανάγκη για εθνικό έλεγχο των υποδομών υλισμικού και λογισμικού που χρησιμοποιούνται στην εκπαίδευση από Δημόσιους Οργανισμούς.
• Το θέμα της εθνικής ασφάλειας και κυριαρχίας είναι πρωτίστης σημασίας, καθώς οι δημόσιες υποδομές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών σε εθνικό επίπεδο δεν μπορεί να ελέγχονται από εταιρείες που υπάγονται στην έννομη τάξη των ΗΠΑ ή της Κίνας. Ένα παράδειγμα είναι οι εφαρμογές αυτοματισμού γραφείου που λειτουργούν σε νεφοϋπολογιστικά περιβάλλοντα Microsoft, Google κλπ αντί σε “self hosted” (πχ nextcloud groupware), που χρησιμοποιούνται σε πολλές δημόσιες υπηρεσίες στην Ευρώπη, ειδικά σε κρατικές υπηρεσίες που διαχειρίζονται απόρρητα έγγραφα.
• Για να εξασφαλιστεί η ψηφιακή κυριαρχία (digital sovereignty) της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα πρέπει  να μειωθεί η εξάρτηση του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα από συγκεκριμένους παρόχους υπηρεσιών τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών (ΤΠΕ). Τέτοιες εξαρτήσεις έχουν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία του «Κλειδώματος σε προμηθευτή (vendor-lockin)» το οποίο οδηγεί συχνά σε εξαρτήσεις από προμηθευτές υπηρεσιών ΤΠΕ που υπάγονται στην έννομη τάξη χωρών εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Τέλος, όλες οι παραπάνω αρχές καταλήγουν στην ευρωπαϊκή  πρωτοβουλία  Public Money – Public Code (https://publiccode.eu/), την οποία υποστηρίζει και ο Οργανισμός Ανοιχτών Τεχνολογιών, για να διατίθεται το λογισμικό που έχει χρηματοδοτηθεί με δημόσιους πόρους ως ανοιχτό λογισμικό. Οι δημόσιοι οργανισμοί χρηματοδοτούνται για την ανάπτυξη πληροφοριακών συστημάτων μέσω φόρων και πρεπει να αξιοποιούνται με τον αποτελεσματικότερο δυνατό τρόπο. Εάν πρόκειται για δημόσιο χρήμα, θα πρέπει να είναι δημόσιος και ο κώδικας που παράγεται.

Ο Οργανισμός Ανοιχτών Τεχνολογιών δεσμεύεται να συνεχίσει να προωθεί τα ανοιχτά πρότυπα και το ανοιχτό λογισμικό και να συμβάλει στην εξάπλωση και υιοθέτησή του στο Δημόσιο και Ιδιωτικό Τομέα αφού μόνο οφέλη μπορεί να έχει για την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση.